کودکی که خوب تغذیه نشود، بزرگسالی را با تیغ جراحی آغاز می‌کند | کنگره‌ای برای نجات آینده
شیوع چاقی در کودکان بیشتر از هر زمان دیگری افزایش پیدا کرده است و به یک معضل جهانی تبدیل شده است.
در دنیای امروز که فست‌فود، کم‌تحرکی و تبلیغات ناسالم از هر سو کودک را احاطه کرده‌اند، دیگر نمی‌توان با توصیه‌های ساده و عامیانه، آینده سلامت او را تضمین کرد. رشد نگران کننده آمار چاقی، دیابت و مشکلات گوارشی در میان کودکان ایرانی، زنگ خطری‌ست که همه فعالان حوزه سلامت – از خانواده گرفته تا پزشک و سیاست‌گذار – باید آن را جدی بگیرند.
در بسیاری از موارد، کودکانی که از تغذیه بالینی صحیح برخوردار نیستند، در بزرگسالی به بیمارانی تبدیل می‌شوند که راهی جز جراحی لاغری برایشان باقی نمی‌ماند. این همان جایی‌ست که علوم تغذیه و جراحی‌های متابولیک به هم می‌رسند: پیشگیری اگر مؤثر نباشد، درمان باید مداخله‌گرانه باشد.
کنگره تغذیه بالینی در طب اطفال، فرصتی است برای گفت‌وگو، هشدار، و بازنگری در مسیر سلامت نسل آینده. کنگره‌ای برای آن‌که به‌جای تیغ جراحی، با قاشق تغذیه درست، آینده را درمان کنیم.
با توجه به اهمیت این موضوع و یکی از محورهای کنگره یعنی رویکردهای نوین درمان چاقی کودکان بر آن شدیم تا با دکتر یونس عبدالعلیان، رتبه اول بورد فوق تخصصی جراحی عروق و جراح مطرح در زمینه چاقی در این زمینه مصاحبه کنیم.
ضمن سلام و خسته نباشید، در خصوص اپیدمی چاقی و بیماری‌های متابولیک برای ما توضیح بدهید.
اپیدمی چاقی و بیماری‌های متابولیک در میان کودکان از زبان دکتر یونس عبدالعلیان
ابتدا سلام عرض میکنم خدمت مخاطبین محترم و آرزوی سلامتی برای همه هم میهنانم دارم. به‌عنوان کسی که سال‌ها با پیامدهای چاقی در بزرگسالان مواجه بوده‌ام، اذعان میکنم که بیشترین بیماران ما، قربانیان بی‌توجهی دوران کودکی هستند. کودک چاق امروز، اغلب فردی است که فردا با فشار خون، اختلالات متابولیک یا حتی کاندیدای جراحی چاقی وارد کلینیک ما می‌شود. نگران‌کننده‌تر این است که دیگر دیابت نوع ۲ فقط بیماری بزرگسالان نیست، تحقیقات نشان می‌دهند که شیوع بیماری‌های متابولیک مثل دیابت نوع ۲ در کودکان در حال افزایش است، به‌ویژه در مناطق شهری با سبک زندگی کم‌تحرک و تغذیه فرآوری‌شده. این موارد هشدار جدی برای سیستم سلامت ما هستند. وقتی کودک امروز با چاقی دست‌وپنجه نرم می‌کند، فردا با دیابت، فشارخون و احتمالا نیاز به جراحی لاغری مواجه می‌شود.
کمی درباره اهمیت تغذیه بالینی در طب اطفال بیشتر توضیح دهید
وقتی درباره تغذیه کودک حرف می‌زنیم، اغلب ذهن‌ها می‌رود سمت مزه، میل و اشتهای کودک، یا حتی قلق‌های خانواده برای غذا خوردن کودک اما حقیقت این است که تغذیه در دنیای امروز، غذا خوردن فقط یک انتخاب فردی نیست، بلکه حاصل یک ساختار اجتماعی، فرهنگی و حتی اقتصادی است.
برای مثال کودکی که صبحانه‌اش کیک و شیرکاکائو کارخانه‌ای‌ست، انتخاب خودش نیست. او محصول یک سیستم است:
سیستم آموزشی که مهارت تغذیه نمی‌آموزد،
سیستم رسانه‌ای که فست‌فود را با انیمیشن‌های رنگارنگ جذاب می‌کند،
و حتی نظام سلامت که معمولا دیر به مداخله فکر می‌کند.
باید بپذیریم که تغذیه بالینی در طب اطفال، تنها به بیماران بستری محدود نیست، این حوزه باید تا خانه، مدرسه و حتی فروشگاه‌های محله نفوذ کند. وقتی یک کودک با اضافه‌وزن بالا به مدرسه می‌رود، مورد قضاوت قرار می‌گیرد، دچار کاهش عزت نفس می‌شود، و همین مسئله زمینه‌ساز پرخوری عصبی در نوجوانی و چاقی مزمن در بزرگسالی خواهد شد. در این نقطه است که تغذیه به مسئله‌ای فراشخصی تبدیل می‌شود چرا که اگر به طب پیشگیری در اطفال توجه ویژه نشود، هزینه‌های سنگین بر دست سیستم سلامت کشور گذاشته می‌شود. از این رو به شخصه خوشحالم که کنگره‌ای با تمرکز بر تغذیه بالینی در کودکان برگزار خواهد شد چرا که فرصتی است برای بازنگری اجتماعی و بین‌رشته‌ای در برخورد با مهم‌ترین مسئله سلامت نسل آینده.
متخصصین تغذیه؛ خط مقدم در مبارزه با بحران چاقی کودکان
علم تغذیه بالینی، دیگر یک دانش فرعی در درمان بیماری‌ها نیست؛ بلکه به یکی از پایه‌های تصمیم‌گیری‌های کلان سلامت عمومی تبدیل شده است به‌ویژه در حوزه حساس و پیچیده‌ی طب کودکان. در مسیر مبارزه با چاقی، دیابت نوع ۲، سوءتغذیه، مشکلات گوارشی و اختلالات رشد در کودکان، متخصصین تغذیه بیش از هر زمان دیگری نقش تعیین‌کننده دارند.
آن‌ها نه‌فقط در تنظیم رژیم‌های درمانی، بلکه در پایش روند رشد، آموزش والدین، تدوین پروتکل‌های بیمارستانی، طراحی مکمل‌ها و غربالگری‌های جمعیتی نیز فعال‌اند. کودک چاق امروز، به درمانی فراتر از توصیه‌های تغذیه‌ای پراکنده نیاز دارد، او به پروتکل‌های بالینی دقیق، مشاوره‌های منظم، تحلیل ترکیب بدن، بررسی سابقه خانوادگی، و ارتباط نزدیک با تیم چندرشته‌ای نیاز دارد و همه این‌ها در تخصص کارشناسان و متخصصین تغذیه بالینی است.
ارتباط موضوع کنگره و جراحی لاغری
بسیاری از بیمارانی که امروز برای جراحی لاغری مراجعه می‌کنند از عمل اسلیو معده گرفته تا بای‌پس و سایر روش‌های متابولیک سال‌ها قبل نشانه‌هایی روشن از مسیر آینده خود داشته‌اند:
چاقی دوران کودکی، رشد نامتعادل، پرخوری عصبی، تغذیه غیراصولی و فقدان مداخله تغذیه‌ای به‌موقع.
متأسفانه آنچه در دوران کودکی اصلاح نشود، در بزرگسالی اغلب تنها با مداخلات جراحی قابل مهار است.
در واقع، جراحی لاغری وضعیتی است که به دلیل عدم رعایت توصیه‌های تغذیه‌ای ایجاد می‌شود.
از این منظر، موضوع کنگره «تغذیه بالینی در طب اطفال» نه‌فقط یک دغدغه تخصصی، بلکه کلید پیشگیری از بسیاری از جراحی‌های چاقی در آینده است. اگر تغذیه در دوران رشد کودک به‌درستی مدیریت شود، دیگر نیازی نیست سال‌ها بعد او به‌دلیل چاقی مزمن، دیابت، کبد چرب یا مشکلات متابولیکی روانه اتاق عمل شود. این یعنی متخصصین تغذیه کودکان و پزشکان کودکان، نقش پیشگیرانه‌ای دارند که با کار جراحان متابولیک در سال‌های بعد گره خورده است.
دکتر سخن آخر شما در این زمینه چیست
تغذیه صحیح، اولین قدم و شاید مؤثرترین سلاح ما برای پیشگیری از چاقی، دیابت، اختلالات متابولیک و حتی مداخلات جراحی در آینده است. جراحی لاغری، پاسخ نهایی به معضلی‌ست که می‌توانست در همان سال‌های ابتدایی با مداخلات تغذیه‌ای هوشمندانه، هرگز شکل نگیرد.
در این مسیر، کنگره تغذیه بالینی در طب اطفال نه فقط یک رویداد علمی، بلکه حرکتی ملی برای بازتعریف رویکردها و سیاست‌هاست تا متخصصین تغذیه، پزشکان اطفال، سیاست‌گذاران و حتی جراحان متابولیک، دست‌به‌دست هم دهند تا زنجیره مراقبت را از سنین پایین‌تر آغاز کنند. اگر آینده‌ای بدون چاقی‌های مزمن، بدون دیابت زودرس، و بدون تیغ جراحی برای فرزندان این سرزمین می‌خواهیم، نقطه آغاز آن آموزش، توجه و اقدام علمی در همین امروز است.
کنگره امسال، فرصتی‌ست برای گفت‌وگو، آموختن، پیوند زدن علم با عمل، و ساختن آینده‌ای سالم‌تر برای کودکان ایران.
از همه متخصصین دعوت می‌کنیم تا در این رویداد ملی و علمی همراه باشید.
